Συνέδρια

Το Συνέδριο με τίτλο «Χαρτογραφώντας τη Δημώδη Λογοτεχνία (12ος-17ος αι.)», αποτέλεσε την αφορμή για την συνέχιση της παράδοσης των επιστημονικών συναντήσεων Neograeca Medii Aevi, συνεδρίων που εξειδικεύονται στη μελέτη και την προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας κατά τους πρώτους αιώνες της εμφάνισής της (12ος-17ος αι.), καθώς και των όμορων γνωστικών περιοχών (γλώσσα, ιστορία, καλές τέχνες, μουσική κ.ά.) εφόσον αυτές συμπλέκονται με το λογοτεχνικό φαινόμενο. Σταθερή επιδίωξή του θεσμού είναι η συστηματική μελέτη των (γραπτών) κειμένων, η έκδοσή τους με επιστημονικά κριτήρια και η διάδοσή τους στο αναγνωστικό κοινό.

Το πρώτο Συνέδριο Neograeca Medii Aevi ξεκίνησε το 1986 στην Κολωνία, με πρωτοβουλία του καθηγητή Hans Eideneier και ακολούθησαν συναντήσεις στη Βενετία, στη Βιτόρια της χώρας των Βάσκων, στη Λευκωσία, στην Οξφόρδη και στα Ιωάννινα που διηύρυναν τη θεματογραφία του και το επέβαλαν στη διεθνή σκηνή ως έναν από τους σημαντικότερους συνεδριακούς θεσμούς των νεοελληνικών σπουδών.

Η ιδέα να εξελιχθεί το Συνέδριο αυτό σε κεντρικό τόπο διαλόγου για τους επιστήμονες που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και τη γραμματεία, από τον όψιμο Μεσαίωνα ώς τους νεότερους χρόνους, όχι μόνο έχει επιτευχθεί, αλλά σημαδεύτηκε και από την σύσταση της Διεθνούς Εταιρείας για τη μελέτη της δημώδους ελληνικής γραμματείας (12ος-17ος αι.), που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών του Έβδομου Συνεδρίου.

Το Δ.Σ της Διεθνούς Εταιρείας για τη μελέτη της δημώδους ελληνικής γραμματείας που εκλέχθηκε, κατόπιν δια βοής ψηφοφορίας, απαρτίζεται από τον Γιάννη Μαυρομάτη (Πρόεδρος), τον Στέφανο Κακλαμάνη (Αντιπρόεδρος) και τον Ulrich Moennig (Αντιπρόεδρο).

Η συμμετοχή 65 και πλέον ειδικών μελετητών από 12 χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής υπογράμμισε τον διεθνή χαρακτήρα του Συνεδρίου και ανέδειξε τη σημασία του πεδίου αυτού στο ευρωπαϊκό πνευματικό οικοδόμημα που έχει στηθεί πάνω στην ελληνορωμαϊκή πολιτισμική παράδοση. Συνάμα, με την ενεργό παρουσία όχι μόνο καταξιωμένων ερευνητών και πανεπιστημιακών δασκάλων αλλά και πολλών νέων επιστημόνων στις εργασίες του Συνεδρίου προβλήθηκε, σε πείσμα των καιρών, ο Νέος Ελληνισμός στον κόσμο.

Το πρόγραμμα περιελάμβανε συνεδριάσεις οργανωμένες σε τρεις θεματικές ενότητες που διερευνούν α) τον ρόλο της δημώδους γλώσσας στη συνοχή του υστεροβυζαντινού κόσμου και στη γένεση της νεοελληνικής λογοτεχνίας, β) τη χειρόγραφη παραγωγή και διάδοση των έργων που γράφτηκαν από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα και γ) την ποιητική των δημιουργών της Κρητικής λογοτεχνίας κατά την εποχή της Αναγέννησης. Τέλος, μια τέταρτη κατηγορία περιελάμβανε ανακοινώσεις ελεύθερης θεματικής.

Η δυνατότητα του κοινού να παρέμβει δημιουργικά μέσω ερωτήσεων, μετά το πέρας κάθε ανακοίνωσης, ανέδειξε και γιατί όχι φώτισε καλύτερα ορισμένες πτυχές των ομιλιών. Το Συνέδριο παρακολούθησαν, χίλια και πλέον άτομα μέσω live streaming από την επίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου www.historical-museum.gr, από την οποία μπορείτε και να ενημερώνεστε αναφορικά με τις επερχόμενες εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (1-4 Νοεμβρίου 2012)
Πέμπτη 1/11, Παρασκευή 2/11, Σάββατο 3/11: 09.00-14.00 & 17.00-21.00
Κυριακή 4/11: 09.00-14.00

Η είσοδος στις εργασίες του Συνεδρίου είναι ελεύθερη.

Ο γενέθλιος μήνας του Οδυσσέα Ελύτη με συνάντηση των μελετητών του στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Φτάνοντας στην επέτειο της γέννησης του Οδυσσέα Ελύτη στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου και η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών κορυφώνουν το πολυμερές αφιέρωμα στο βραβευμένο ποιητή, που αναπτύσσεται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης από τον Ιούνιο του 2011.

Το Επιστημονικό Συμπόσιο με τίτλο Επιρροές του Ελύτη (11-13 Νοεμβρίου) ξεκινάει στις 11 Νοεμβρίου 2011, ημέρα Παρασκευή και ώρα 18.00 στο αμφιθέατρο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης. 

Το Συμπόσιο διοργανώνεται σε συνδυασμό με την τρέχουσα έκθεση Οδυσσέας Ελύτης: «Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο» (29 Ιουνίου 2011 – 2 Ιουνίου 2012), που παρουσιάζεται στις Αίθουσες Περιοδικών Εκθέσεων του Ι.Μ.Κ. με επιμέλεια του Δημήτρη Καλοκύρη. Θέμα του Συμποσίου είναι τα διαβάσματα του Ελύτη και τα ίχνη τους στην ποίησή του, καθώς και οι επίδρασή του σε συγχρόνους και νεωτέρους του ποιητές.

Θα μιλήσουν οι Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Αγγέλα Γιώτη, Αντώνης Καρτσάκης, Διονύσης Καψάλης, Ντέιβιντ Κόνολι, Μιχάλης Κοπιδάκης, Γιώργος Κοροπούλης, Μιχάλης Λασιθιωτάκης, Χριστόφορος Λιοντάκης, Δημήτρης Μαρωνίτης, Μαριλίζα Μητσού, Άρης Μπερλής, Χριστίνα Ντουνιά, Μιχαήλ Πασχάλης, Δημήτρης Ε. Περοδασκαλάκης, Μίλτος Φραγκόπουλος και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου.

Την επιστημονική επιτροπή του Συμποσίου απαρτίζουν η Μαριλίζα Μητσού (Πανεπιστήμιο του Μονάχου), ο ποιητής Χριστόφορος Λιοντάκης, η Κλαίρη Μιτσοτάκη και ο Αλέξης Καλοκαιρινός. Στην οργανωτική ομάδα μετέχουν επίσης η Λένα Τζεδάκη-Αποστολάκη και ο Μανόλης Δρακάκης.

Το Συμπόσιο θα ξεκινήσει το απόγευμα της Παρασκευής 11 Νοεμβρίου με χαιρετισμό της Ιουλίτας Ηλιοπούλου και ομιλίες των Mario Vitti και Δημήτρη Μαρωνίτη. Στη συνέχεια, ο Αλέξης Καλοκαιρινός θα συζητήσει με τον Δημήτρη Καλοκύρη για το βιβλίο του Ή με χρώμα ή χωρίς που εκδόθηκε από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, συμπληρώνοντας την περιοδική έκθεση για τον ποιητή στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Προηγουμένως, στις 18.30 της ίδιας ημέρας, θα γίνουν τα εγκαίνια μιας δεύτερης μικρότερης έκθεσης που θα συστεγαστεί με την πρώτη για δυο μήνες στο Ι.Μ.Κ. Η φωτογραφική έκθεση Ο Ελύτης στο φακό του Vitti, στο φουαγιέ του δευτέρου επιπέδου του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, αντλεί το υλικό της από το βιβλίο του Mario Vitti Γραφείο με θέα. Φωτογραφίες 1948-1981 που εκδόθηκε από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Στις 12 Νοεμβρίου 2011, ημέρα Σάββατο και ώρα 21.30, θα πραγματοποιηθεί στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου βραδιά ποίησης και μουσικής με τίτλο Με μιαν ανάσα μουσικής, μια μουσική δημιουργία του συνθέτη Γιώργου Κουρουπού σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη. Απαγγέλλει η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, ερμηνεύουν οι Τάσος Αποστόλου και Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι και ο Γιώργος Κουρουπός στο πιάνο. Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.

Το επιστημονικό συμπόσιο ολοκληρώνεται το μεσημέρι της Κυριακής με την ομιλία του Διονύση Καψάλη.

Ήδη από τον Οκτώβριο και για όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς προσφέρεται στους μαθητές (όπως πάντα, δωρεάν) η παλέτα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τον τίτλο Το Φωτόδεντρο ή αλλιώς ... Poet-tree, που αξιοποιεί με ερεθιστικό τρόπο για τα παιδιά την έκθεση του Δημήτρη Καλοκύρη Οδυσσέας Ελύτης: «Φρόντισε να τυπωθεί πανομοιότυπο» στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Ο Ιωάννης Σφακιανάκης γεννήθηκε το 1848 στο Βραχάσι Μεραμπέλλου. Σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και τη Βιέννη και διετέλεσε για χρόνια δημοτικός ιατρός στο Ηράκλειο. Ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του Κωνσταντίνου, ο οποίος υπήρξε πρωταγωνιστική μορφή των επαναστατικών κινημάτων του 1866 και 1878, ο Ιωάννης αναμείχθηκε από νεαρή ηλικία στα κοινά. Η κορύφωση της πολιτικής του δράσης ήρθε στα κρίσιμα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα: Ο Ιωάννης Σφακιανάκης διετέλεσε Πρόεδρος της Επαναστατικής Συνέλευσης των Κρητών το 1897, Πρόεδρος του Εκτελεστικού της Συνέλευσης το 1898, Πρόεδρος της Α΄ Βουλής της Κρητικής Πολιτείας το 1899. Ως το τέλος της ζωής του δεν έπαψε να υπηρετεί από διάφορες θέσεις την Κρήτη με μετριοπάθεια, σύνεση και ανιδιοτέλεια.

Οι εργασίες του Συμποσίου θα πραγματοποιηθούν στο Μικρό Αμφιθέατρο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης και εντάσσονται στο πλαίσιο της ομώνυμης περιοδικής έκθεσης αστικής εθνογραφίας, που παρουσιάζεται από την Ε.Κ.Ι.Μ., στις Αίθουσες Περιοδικών Εκθέσεων του Ι.Μ.Κ. (Δεκέμβριος 2006 - Απρίλιος 2007).

Οι ανακοινώσεις του Συμποσίου είναι διαρθρωμένες σε τέσσερις θεματικές ενότητες, με επίκεντρο τον αστικό πολιτισμό της Κρήτης (ιδιαίτερα του Μεγάλου Κάστρου - Ηρακλείου), κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας και του Μεσοπολέμου.

Μέσα από διεπιστημονικές προσεγγίσεις που καλύπτουν ζητήματα κοινωνικής ανθρωπολογίας και ιστορίας με έμφαση στην κοινωνία και την οικονομία, ξετυλίγεται η διαδρομή μισού αιώνα που διαμόρφωσε τον αστικό ιστό του νησιού και οδήγησε στην παγίωση της εθνικής ταυτότητας.

Ειδικότερα, την Παρασκευή 30 Μαρτίου, στην ενότητα «Πολιτισμική Ιστορία» (απογευματινή συνεδρία), έχουν προγραμματιστεί ομιλίες του αν. καθηγητή Κοινωνικής και Οπτικής Ανθρωπολογίας κ. Γιώργου Νικολακάκη, του επ. καθηγητή Κοινωνιολογίας κ. Γιάννη Ζαϊμάκη, του ιστορικού-αρχειονόμου κ. Μανόλη Δρακάκη και του αρχαιολόγου-νομισματολόγου κ. Κλεάνθη Σιδηρόπουλου και, τέλος, του μουσικοσυνθέτη κ. Ross Daly.

Το Σάββατο 31 Μαρτίου, στην ενότητα «Πολιτική και Οικονομική Ιστορία» (πρωινή συνεδρία), έχουν προγραμματιστεί ομιλίες του φιλολόγου κ. Εμμανουήλ Χαλκιαδάκη, του ιστορικού κ. Αγησίλαου Καλουτσάκη και του διδάσκοντος Οικονομική Ιστορία κ. Μάνου Περάκη. Στην ενότητα «Ο Χώρος και οι Άνθρωποι» (μεσημβρινή συνεδρία) θα μιλήσουν η διδάσκουσα Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας κα. Ελευθερία Ζέη, ο αρχιτέκτων κ. Γιάννης Περτσελάκης, ο ιστορικός κινηματογράφου κ. Νίκος Τσαγκαράκης, η κοινωνική ανθρωπολόγος κα. Αγγελική Μπαλτατζή και ο διευθυντής του Μουσείου ‘Hamza Rüstem’ κ. Mert Rüstem. Τέλος, στην ενότητα «Πληθυσμιακές Ομάδες» (απογευματινή συνεδρία) έχουν προγραμματιστεί ομιλίες του διευθυντή της Εβραϊκής Συναγωγής Χανίων κ. Nicholas Hannan Stavroulakis, της φιλολόγου-ιστορικού κας Λένας Τζεδάκη-Αποστολάκη, της λέκτορος Κοινωνιολογίας κας Σοφίας Κουφοπούλου και της λέκτορος Ιστορίας κας Pelin Βöke.

Στο πλαίσιο του Συμποσίου, την Παρασκευή 30 Μαρτίου, η μουσουργός Μαριέλλη Σφακιανάκη θα παρουσιάσει αποσπάσματα από την όπερά της «Μίνως», που έχει ως θέμα τον Μίνωα Καλοκαιρινό και την ανακάλυψη της Κνωσού. Συμμετέχουν η υψίφωνος Βικτώρια Μανωλίδου, ο βαρύτονος Μανώλης Παπαδάκης και η πιανίστα Λίλη Δάκα.

Ένας ζωγράφος με τη στολή της Βέρμαχτ, η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών διοργανώνει στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης την Παρασκευή 26 και το Σάββατο 27 Νοεμβρίου του 2010 επιστημονικό συμπόσιο με τίτλο ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ’43 και θέμα τις πολυποίκιλες πτυχές της καθημερινότητας στην κατεχόμενη Κρήτη.

Το συμπόσιο σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της παραπάνω έκθεσης (Μάιος-Νοέμβριος 2010), η οποία παρουσιάζει το ζωγραφικό και φωτογραφικό αρχείο καθώς και το προσωπικό ημερολόγιο του Γερμανού ζωγράφου Ρούντο Σβαρτς που υπηρέτησε ως στρατιώτης στην Κρήτη κατά την περίοδο 1943-1944. Στόχος του συμποσίου είναι να αναδείξει τις λιγότερο γνωστές πτυχές της κατοχικής καθημερινότητας στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο της Κρήτης κατά την περίοδο της Γερμανοϊταλι-κής κατοχής, εστιάζοντας στη διετία 1943-1944, περίοδο που ο Σβαρτς υπηρετεί στο νησί και καταγράφει την καθημερινότητα των κατοίκων του, τη φύση, τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία.

Στο πλαίσιο του συμποσίου, εκτός των ερευνητικών εισηγήσεων, θα παρουσιαστούν άγνωστα αρχειακά σύνολα, όπως φωτογραφικά αρχεία Γερμανών στρατιωτικών που υπηρέτησαν στην Κρήτη, καθώς και προσωπικές μαρτυρίες-αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν εκείνη την περίοδο.