Συνέδρια

Το συνέδριο είναι αφιερωμένο στη Ρένα Κυριακού, τη σπουδαία σολίστ πιάνου και συνθέτρια με διεθνή αναγνώριση. Η συγκεκριμένη διοργάνωση του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου επιτρέπει στο Ηράκλειο, τη γενέτειρα πόλη της Κυριακού, να αποδώσει την -από χρόνια- οφειλόμενη τιμή σε αυτή την εξέχουσα προσωπικότητα της τέχνης και της μουσικής, αναδεικνύοντας έργα και ιστορίες που έχουν περιπέσει στη λήθη και φέρνοντας σε δημιουργικό διάλογο το παρελθόν με το μέλλον του πολιτισμού μας.

Το συνέδριο θα περιλαμβάνει:

• Επιστημονικές εισηγήσεις από διακεκριμένους ακαδημαϊκούς, μουσικολόγους, ιστορικούς, ερμηνευτές και εκπροσώπους πολιτιστικών φορέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό
• Μουσικές εκδηλώσεις και ρεσιτάλ πιάνου με έργα της Ρένας Κυριακού
• Παρουσίαση και μελέτη του συνθετικού της έργου, μεγάλο μέρος του οποίου παραμένει έως σήμερα αδημοσίευτο
• Ανάδειξη του αρχειακού υλικού της Ρένας Κυριακού, το οποίο βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (ΕΚΙΜ) και τη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη»
• Παράλληλες παιδαγωγικές δράσεις, καθώς και δράσεις αφιερωμένες στη γυναίκα

Η πρωτοβουλία αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για την έρευνα, την ερμηνεία και τη δημόσια προβολή του έργου της Ρένας Κυριακού, προσεγγίζοντας την πολυσχιδή της προσωπικότητα, ως ερμηνεύτριας και δημιουργού. Παράλληλα, το συνέδριο εντάσσεται στο πλαίσιο της ενίσχυσης των πολιτιστικών πρωτοβουλιών του ΕΛΜΕΠΑ και της διασύνδεσης της ακαδημαϊκής γνώσης με την κοινωνία και την ιστορική μνήμη. 

Με τον τίτλο «Η Μάχη της Κρήτης, αλλιώς» προσκεκλημένοι ομιλητές θα αναφερθούν στην εποχή και τον απόηχό της χωρίς ευθείες αναφορές στα στρατιωτικά γεγονότα. 

Αντίθετα θα σχολιαστούν εκτενώς ιστορικά ζητήματα όπως η καινοφανής πρακτική των σκληρών αντιποίνων σε βάρος των αντισταθέντων κατοίκων, η ιταλική προπαγάνδα σε σχέση με τα σταλμένα από τη Ρόδο στρατεύματα, οι περιπέτειες των αιχμαλώτων στο στρατόπεδο του Τυμπακίου και ο απόηχος της συμμετοχής στη Μάχη στρατιωτών από τη Νέα Ζηλανδία.

Στα μεταπολεμικά χρόνια θα επικεντρωθούν περισσότερο εισηγήσεις σχετικές με την αρχαιολογία του πολέμου και τα σύγχρονα συλλεκτικά και μουσειολογικά ήθη, τα αναμνηστικά μετάλλια και τα παράσημα του πολέμου, το αποτύπωμά του στον τότε καθημερινό άνθρωπο και τις κατοπινές προφορικές ή απομνημονευτικές διηγήσεις, τις ζωγραφικές απεικονίσεις με θέμα τη Μάχη και τα σημαινόμενά τους όπως και τον τρόπο που διαχειρίστηκε η δημόσια Ιστορία του νησιού τα γεγονότα της γερμανικής εισβολής και Κατοχής.

Η ημερίδα είναι βεβαίως ανοιχτή στο ευρύ κοινό, στους φιλίστορες και στους ειδικούς του επιστημονικού τομέα της Ιστορίας, φοιτητές και ώριμους ερευνητές.

Μετά το τέλος της ημερίδας, θα γίνει μια τελευταία ξενάγηση στην περιοδική έκθεση από τους επιμελητές της, Κλεάνθη Σιδηρόπουλο και Δημήτρη Σκαρτσιλάκη.

Αφιερωμένο στη μνήμη του Καθηγητή Βυζαντινής Δημώδους και Κρητικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1977-1991) και ιδρυτικού μέλους της ΕΚΙΜ (1951) το Συνέδριο, στο οποίο θα συμμετάσχουν κορυφαίοι φιλόλογοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αποτελεί τον ελάχιστο φόρο τιμής στον Στυλιανό Αλεξίου. Οι ομιλίες θα επικεντρωθούν στην ανάδειξη της συμβολής του στη μελέτη και επανεκτίμηση της Κρητικής Λογοτεχνίας, της βυζαντινής δημώδους γραμματείας, των σολωμικών ερευνών του, και στην αρχαία και νεότερη ελληνική γραμματεία. Θα γίνει επίσης αναφορά στο πρωτότυπο λογοτεχνικό του έργο και στην προσωπικότητά του.

Μέσα από τις εργασίες του Συνεδρίου θα φωτιστεί η πολύπλευρη ενασχόληση του Αλεξίου με τα κείμενα της Κρητικής Λογοτεχνίας που εγκαινιάστηκε το 1952 με τη μελέτη του στα Κρητικά Χρονικά «Ο χαρακτήρ του Ερωτοκρίτου» και συνεχίστηκε με τις κριτικές εκδόσεις του Ερωτόκριτου, του Απόκοπου και της Βοσκοπούλας, αλλά και της Ερωφίλης, του Ζήνωνος και του Κρητικού Πολέμου με τη συνεργασία της συζύγου του Μάρθας Αποσκίτη. Αυτά και άλλα σημαντικά έργα του, όπως τα Ακριτικά και οι σολωμικές μελέτες του τον ανέδειξαν στον φιλόλογο με «τη σπάνια εκείνη ικανότητα του βαθιά καλλιεργημένου και διανοούμενου ανθρώπου να βλέπει τα φαινόμενα της λογοτεχνίας, συνολικά, συστηματικά και κριτικά» (Ν. Παναγιωτάκης).

Το Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο Δ. Θεοτοκόπουλος: τα χρόνια στην Κρήτη (El Greco: The Cretan Years) θα γίνει στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου και στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, στο Ηράκλειο, από το Σάββατο 21 ως και τη Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014, σε συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Ηρακλείου και της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών.

Αντικείμενο του Συμποσίου αποτελεί η λιγότερο διερευνημένη περίοδος της πρώτης διαμόρφωσης και της δραστηριότητας του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην ενετική Candia, στο πλαίσιο της μεταβυζαντινής ζωγραφικής.

Συμμετέχουν κορυφαίοι μελετητές του μεγάλου ζωγράφου από την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Τσεχία, την Ιαπωνία, την Κύπρο και την Ελλάδα.

Την επιστημονική επιτροπή του Συμποσίου αποτελούν οι Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μαρία Κωνσταντουδάκη, καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Παναγιώτης Ιωάννου, επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Γλώσσες του συνεδρίου είναι τα αγγλικά, τα ελληνικά και τα ισπανικά. Θα υπάρχει άμεση διερμηνεία από τα αγγλικά και τα ισπανικά προς τα ελληνικά, καθώς και από τα ελληνικά προς τα αγγλικά. Το συνέδριο θα μεταδίδεται σε live streaming από την ιστοσελίδα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, με τη φροντίδα του Κέντρου Επικοινωνιών και Δικτύων του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Το Συνέδριο με τίτλο «Χαρτογραφώντας τη Δημώδη Λογοτεχνία (12ος-17ος αι.)», αποτέλεσε την αφορμή για την συνέχιση της παράδοσης των επιστημονικών συναντήσεων Neograeca Medii Aevi, συνεδρίων που εξειδικεύονται στη μελέτη και την προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας κατά τους πρώτους αιώνες της εμφάνισής της (12ος-17ος αι.), καθώς και των όμορων γνωστικών περιοχών (γλώσσα, ιστορία, καλές τέχνες, μουσική κ.ά.) εφόσον αυτές συμπλέκονται με το λογοτεχνικό φαινόμενο. Σταθερή επιδίωξή του θεσμού είναι η συστηματική μελέτη των (γραπτών) κειμένων, η έκδοσή τους με επιστημονικά κριτήρια και η διάδοσή τους στο αναγνωστικό κοινό.

Το πρώτο Συνέδριο Neograeca Medii Aevi ξεκίνησε το 1986 στην Κολωνία, με πρωτοβουλία του καθηγητή Hans Eideneier και ακολούθησαν συναντήσεις στη Βενετία, στη Βιτόρια της χώρας των Βάσκων, στη Λευκωσία, στην Οξφόρδη και στα Ιωάννινα που διηύρυναν τη θεματογραφία του και το επέβαλαν στη διεθνή σκηνή ως έναν από τους σημαντικότερους συνεδριακούς θεσμούς των νεοελληνικών σπουδών.

Η ιδέα να εξελιχθεί το Συνέδριο αυτό σε κεντρικό τόπο διαλόγου για τους επιστήμονες που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και τη γραμματεία, από τον όψιμο Μεσαίωνα ώς τους νεότερους χρόνους, όχι μόνο έχει επιτευχθεί, αλλά σημαδεύτηκε και από την σύσταση της Διεθνούς Εταιρείας για τη μελέτη της δημώδους ελληνικής γραμματείας (12ος-17ος αι.), που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών του Έβδομου Συνεδρίου.

Το Δ.Σ της Διεθνούς Εταιρείας για τη μελέτη της δημώδους ελληνικής γραμματείας που εκλέχθηκε, κατόπιν δια βοής ψηφοφορίας, απαρτίζεται από τον Γιάννη Μαυρομάτη (Πρόεδρος), τον Στέφανο Κακλαμάνη (Αντιπρόεδρος) και τον Ulrich Moennig (Αντιπρόεδρο).

Η συμμετοχή 65 και πλέον ειδικών μελετητών από 12 χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής υπογράμμισε τον διεθνή χαρακτήρα του Συνεδρίου και ανέδειξε τη σημασία του πεδίου αυτού στο ευρωπαϊκό πνευματικό οικοδόμημα που έχει στηθεί πάνω στην ελληνορωμαϊκή πολιτισμική παράδοση. Συνάμα, με την ενεργό παρουσία όχι μόνο καταξιωμένων ερευνητών και πανεπιστημιακών δασκάλων αλλά και πολλών νέων επιστημόνων στις εργασίες του Συνεδρίου προβλήθηκε, σε πείσμα των καιρών, ο Νέος Ελληνισμός στον κόσμο.

Το πρόγραμμα περιελάμβανε συνεδριάσεις οργανωμένες σε τρεις θεματικές ενότητες που διερευνούν α) τον ρόλο της δημώδους γλώσσας στη συνοχή του υστεροβυζαντινού κόσμου και στη γένεση της νεοελληνικής λογοτεχνίας, β) τη χειρόγραφη παραγωγή και διάδοση των έργων που γράφτηκαν από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα και γ) την ποιητική των δημιουργών της Κρητικής λογοτεχνίας κατά την εποχή της Αναγέννησης. Τέλος, μια τέταρτη κατηγορία περιελάμβανε ανακοινώσεις ελεύθερης θεματικής.

Η δυνατότητα του κοινού να παρέμβει δημιουργικά μέσω ερωτήσεων, μετά το πέρας κάθε ανακοίνωσης, ανέδειξε και γιατί όχι φώτισε καλύτερα ορισμένες πτυχές των ομιλιών. Το Συνέδριο παρακολούθησαν, χίλια και πλέον άτομα μέσω live streaming από την επίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου www.historical-museum.gr, από την οποία μπορείτε και να ενημερώνεστε αναφορικά με τις επερχόμενες εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (1-4 Νοεμβρίου 2012)
Πέμπτη 1/11, Παρασκευή 2/11, Σάββατο 3/11: 09.00-14.00 & 17.00-21.00
Κυριακή 4/11: 09.00-14.00

Η είσοδος στις εργασίες του Συνεδρίου είναι ελεύθερη.