Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης παρουσιάζει μια συνολική εικόνα της ιστορίας της Κρήτης από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ως τη σύγχρονη εποχή. Ιδρύθηκε το 1953 από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, η οποία είχε συσταθεί δύο χρόνια νωρίτερα. Αρχικός στόχος των ιδρυτών του Ι.Μ.Κ. υπήρξε η συγκέντρωση και διαφύλαξη ενός πολύτιμου αρχαιολογικού, εθνογραφικού και ιστορικού υλικού από την μεσαιωνική και τη νεότερη περίοδο της ιστορίας της Κρήτης. Η διαδικασία εμπλουτισμού των συλλογών, επέκτασης των εκθεσιακών χώρων και επαναπροσδιορισμού των στόχων του Μουσείου, υπήρξε διαρκής. Η πλούσια ερευνητική και εκδοτική δραστηριότητα της Ε.Κ.Ι.Μ., η οργάνωση περιοδικών εκθέσεων, η εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων και η χρήση οπτικοακουστικών μέσων, εντάσσονται στα πλαίσια ενός σύγχρονου παιδαγωγικού ρόλου που υιοθέτησε στην πορεία το Ι.Μ.Κ. Στο ίδιο πλαίσιο εντάχθηκε και η επανέκθεση των συλλογών του, με στόχο την προσέγγιση ευρύτερων ομάδων επισκεπτών, στους οποίους δίνεται η δυνατότητα κατανόησης των πολλαπλών όψεων του ιστορικού γίγνεσθαι στην Κρήτη, από τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους ως τις μέρες μας.

Το διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο που αποτελεί την παλαιότερη πτέρυγα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης κατασκευάστηκε το 1903 ως οικία του Ανδρέα Λυσιμάχου Καλοκαιρινού, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Τσαντηράκη. Οι οροφογραφίες με παραστάσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι έργο του Αντ. Στεφανόπουλου, «διακοσμητή της εν Αθήναις οικίας Κέλλενεκ». Στην ίδια ακριβώς θέση υπήρχε από το 1870 οικία της οικογένειας Καλοκαιρινού, έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, η οποία πυρπολήθηκε κατά τα γεγονότα της 25ης Αυγούστου 1898. Μεταξύ των θυμάτων ήταν ο Λυσίμαχος Α. Καλοκαιρινός και άλλα μέλη της οικογένειας. Κατά τη δεκαετία του 1960-1970 το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, μετά από δωρεά οικοπέδου από τον Ανδρέα Γ. Καλοκαιρινό και με χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων Α. & Μ. Καλοκαιρινού, επεκτάθηκε με την ανέγερση νέας πτέρυγας, εγχείρημα συνδυασμού της μοντέρνας με τη νεοκλασική αρχιτεκτονική. Η πτέρυγα αυτή συμπληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με προσθήκη ορόφου και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2004 με τη διαρρύθμιση Αιθουσών Περιοδικών Εκθέσεων και του «Αμφιθεάτρου Γιάννης Περτσελάκης» (με χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων Α. & Μ. Καλοκαιρινού και μέσω συγχρηματοδοτουμένων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Σήμερα η συνολική στεγασμένη εκθεσιακή επιφάνεια του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης είναι 1.500 τ.μ., κατανεμημένη σε 25 χώρους, που καλύπτουν ιστορία δεκαεπτά αιώνων. Το Μουσείο διαθέτει επίσης Βιβλιοθήκη, Πωλητήριο και Καφέ.

Αίθουσα Ανδρέα Γ. Καλοκαιρινού

Με αφετηρία τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης παρουσιάζει στους επισκέπτες του την πολυτάραχη ιστορία του μεγάλου μεσογειακού νησιού ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Χώρος προσανατολισμού του επισκέπτη σε αυτή τη μακρά περίοδο συναρπαστικών μεταβολών, η εισαγωγική αίθουσα του Μουσείου προσφέρει βασικές πληροφορίες για τις μεγάλες ιστορικές φάσεις της Κρήτης αξιοποιώντας αντικείμενα, χάρτες, βιβλία (ορισμένα από τα οποία ξεφυλλίζονται επί τόπου μέσω ipad) και εικονογραφικό υλικό, χαρακτηριστικά της κάθε εποχής.  Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περίοδο της Ενετικής κυριαρχίας, καθώς τα μνημεία της συγκεκριμένης αυτής εποχής αποτελούν, σήμερα ακόμη, σημεία αναφοράς για την επίσκεψη του νησιού.

Ειδικά για το Ηράκλειο, τη βενετσιάνικη Κάντια, μια εντυπωσιακή μακέτα έκτασης 15 περίπου τετραγωνικών μέτρων, αναπαριστά υπό κλίμακα 1:500 την πόλη στα μέσα του 17ου αιώνα, λίγο πριν την οθωμανική επίθεση. Περιμετρικά, στους τοίχους, σχέδια, φωτογραφίες και υπομνήματα παρουσιάζουν συγκεκριμένα μνημεία και σημεία της πόλης τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να εντοπίσει στη μακέτα με τη χρήση του ειδικού συστήματος φωτισμού. Εναλλακτικά, η περιήγηση στην πόλη γίνεται με επιτοίχια προβολή σχετικού εικονογραφικού υλικού και συνδυασμένη εστίαση φωτεινών δεσμών  στα μνημεία της.