Νέα

80η Επέτειος της Μάχης της Κρήτης - Η Μάχη του Ηρακλείου

Βασιλική του Αγίου Μάρκου (Ηράκλειο)

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΤΟ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

15.05.-27.06.2021

80η Επέτειος της Μάχης της Κρήτης - Η Μάχη του Ηρακλείου

Περιοδική έκθεση

80η Επέτειος της Μάχης της Κρήτης

Η Μάχη του Ηρακλείου

(20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941)

Mε αφορμή τη συμπλήρωση των 80 χρόνων από τη Μάχη της Κρήτης, o Δήμος Ηρακλείου, η Περιφέρεια Κρήτης και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης συνδιοργανώνουν στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου την επετειακή έκθεση 80η Επέτειος της Μάχης της Κρήτης - Η Μάχη του Ηρακλείου (20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941).

Με την επιμέλεια του Κωστή Μαμαλάκη, Συμβούλου του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης σε θέματα Νεότερης Ιστορίας, παρουσιάζονται επιλεγμένα εκθέματα από τις Συλλογές του ιδίου και του Γιάννη Πρεκατσουνάκη, που εστιάζουν στη Μάχη του Ηρακλείου, ενώ την ψηφιακή και διαδραστική ανάδειξη του υλικού έχει αναλάβει το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (Ι.Τ.Ε.).

Η έκθεση παίρνει ως αφετηρία την περίοδο της άφιξης και εγκατάστασης των Συμμαχικών Δυνάμεων (Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών) στην Κρήτη όπου σε μία αναπαράσταση στρατιωτικού καταυλισμού και σε δύο προθήκες, παρουσιάζονται φωτογραφικά ντοκουμέντα και πολεμικό υλικό.

Ακολουθούν οι ενότητες: «Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές», «Η γερμανική επίθεση και οι μάχες», «Οι πρώτες βοήθειες στη μάχη», «Οι υπερασπιστές του Ηρακλείου», «Το Συμμαχικό και το Γερμανικό νεκροταφείο» και «Το εγκαταλελειμμένο πολεμικό υλικό».

Στην ενότητα «Οι υπερασπιστές του Ηρακλείου», εκτίθενται όπλα ή λάφυρα από τη μάχη, ντόπιων αγωνιστών, καθώς και η κρητική φορεσιά του Αντωνίου Γρηγοράκη «Σατανά». Επίσης για πρώτη φορά εκτίθενται τα μετάλλια, το ξίφος και προσωπικά αντικείμενα του Αντισυνταγματάρχη Αντωνίου Μπετεινάκη.

Στην ενότητα «Τα στρατιωτικά νεκροταφεία» (Το Συμμαχικό, στη Σούδα και το Γερμανικό, στο Μάλεμε Χανίων), εκτίθενται στέφανοι που κατά καιρούς έχουν κατατεθεί από σημαίνοντα πρόσωπα καθώς και από βετεράνους που είχαν λάβει μέρος στη Μάχη. Επίσης, αφιερώματα (φωτογραφίες, άνθη, σημειώματα και προσωπικά είδη) που κατά καιρούς έχουν αποτεθεί στους τάφους των στρατιωτών, από απογόνους ή συγγενείς.

Σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης, «Πάνω από 600 αντικείμενα και 200 φωτογραφίες, που αποτελούν σπάνιο ανέκδοτο υλικό, μία αναπαράσταση στρατιωτικού καταυλισμού, σπάνιο πολεμικό υλικό και ατομικά είδη στρατιωτών και πολιτών, δημιουργούν μια γέφυρα με το παρελθόν που μας ταξιδεύει στο Μάιο του 1941, στο δεκαήμερο της Μάχης της Κρήτης.

Τις ημέρες αυτές του 1941, στην πόλη του Ηρακλείου αλλά και στα περίχωρα, στις Γούβες, στις Γούρνες, στο λόφο Κοψά, στου Κοκκίνη το Χάνι, στο Κακό Όρος, στην Αμνισό, στον Καρτερό, στο αεροδρόμιο, στον Κατσαμπά, στο Σκαλάνι, στην Κνωσό, στου Μπεντεβή, στην Καινούρια Πόρτα, στη Χανιώπορτα, στο Τσαλικάκι, στην Ηλεκτρική, στον Κούλε στον Άγιο Δημήτριο, στα συσσίτια Καλοκαιρινού, και στο Μεϊντάνι, πολίτες, χωροφύλακες και στρατιώτες πολεμούσαν σώμα με σώμα τους Γερμανούς.

Στις οδομαχίες και στις μάχες επάνω στα ενετικά τείχη που είχαν να χρησιμοποιηθούν ως θέσεις άμυνας της πόλης από την πτώση του Χάνδακα το 1669, Κρητικοί και σύμμαχοι κατάφεραν να διώξουν τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές έξω από το Ηράκλειο. Μέχρι που η πόλη βομβαρδίστηκε ανελέητα από την Luftwaffe.

Τα γεγονότα του Ηρακλείου έχουν την μοναδικότητα των οδομαχιών, των συμπλοκών από οικοδομικό τετράγωνο σε οικοδομικό τετράγωνο. Αυτός είναι ο λόγος που ο Ταγματάρχης Μιχαήλ Τζουλάκης έπεσε νεκρός από γερμανικά πυρά λίγα μόλις μέτρα από το κέντρο της πόλης.

Η Μάχη του Ηρακλείου αποτυπώνεται μέσα από μια πρωτότυπη έκθεση που φωτίζει για πρώτη φορά τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης.

Κάθε ένα αντικείμενο και κάθε φωτογραφία ως ιστορικό υλικό αποκτά πολλές διαστάσεις και πολλές σημασίες. Τα σπάνια αυτά αντικείμενα μετατρέπονται σε καταγραφείς της μνήμης για να ξαναδούμε, να ξαναζήσουμε και να αναψηλαφήσομε ένα παρελθόν που δεν πρέπει να λησμονηθεί.

Η ιστορική έρευνα και η τεσσαρακονταετής προσπάθεια δύο συλλεκτών, μαζί με την συνέργεια του Δήμου Ηρακλείου, της Περιφέρειας Κρήτης και του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, αποδεικνύουν ότι μια έκθεση σαν και αυτή, μπορεί να αποτυπώσει τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις 10 ημέρες της Μάχης της Κρήτης, γεγονότα που στους πολλούς είναι παντελώς άγνωστα.

Αυτή η περιοδική έκθεση μας προϊδεάζει για το τι υλικό ίσως μπορεί να ευρίσκεται εδώ και εκεί εγκλωβισμένο ή στα χέρια συλλεκτών και που στο μέλλον θα μπορούσε να αποτελέσει μουσειακό έκθεμα για τη Μάχη της Κρήτης και τη Γερμανο-ιταλική Κατοχή που ακολούθησε».