που παρουσιάζεται σε αυτές τις σελίδες είναι είναι το προσωπικό αρχείο του Χρίστου Αετού Τζιφάκη, αξιωματικού του ελληνικού στρατού, ο οποίος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο κατά τη Μάχη της Κρήτης στον τομέα Ρεθύμνης και εν συνεχεία στην Εθνική Αντίσταση, ενώ στην περίοδο της απελευθέρωσης διετέλεσε Νομάρχης Ρεθύμνης και κατόπιν Γενικός Διοικητής Κρήτης. Ως εκ τούτου συνιστά μια πολύτιμη ιστορική πηγή για την κρίσιμη περίοδο της Γερμανο-ιταλικής Κατοχής στην Κρήτη.

Το Αρχείο αποτελείται από 7.000 περίπου έγγραφα και χωρίζεται σε τέσσερις μεγάλες ενότητες: 1. Μάχη της Κρήτης, 2. Εθνική Αντίσταση, 3. Περίοδος της Απελευθέρωσης και 4. Μεταπολεμική περίοδος.

Από τα έγγραφα της πρώτης ενότητας (Μάχη της Κρήτης) αποκαλύπτεται τόσο η δράση του ίδιου ως αξιωματικού, όσο και λεπτομέρειες από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον τομέα Ρεθύμνης. Σημαντικό μέρος αυτής της ενότητας αποτελούν οι εκθέσεις πολεμικής δράσης και επιχειρήσεων αξιωματικών του ελληνικού στρατού .

Ο κύριος όγκος των εγγράφων του αρχείου ανήκει χρονολογικά στην περίοδο της Γερμανο-ιταλικής Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, κατά την οποία ο Χρίστος Αετού Τζιφάκις έπαιξε καθοριστικό ρόλο ως Αρχηγός της Ε.Ο.Ρ. (Εθνική Οργάνωση Ρεθύμνης). Στο Αρχείο εμπεριέχονται σχεδιαγράμματα, χάρτες, πληροφοριακά σημειώματα αναφορικά με τις δυνάμεις κατοχής σταλμένα από ανθρώπους του δικτύου του , επίσημη και ανεπίσημη αλληλογραφία. Σε άλλα έγγραφα διαφαίνεται η συγκρότηση, δομή, οργάνωση και δράση των Επιτροπών Εθνικού Αγώνα και των Μικτών Επιτροπών που είχαν αναλάβει τον συντονισμό των διαφορετικών αντιστασιακών οργανώσεων. Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα χειρόγραφα μηνύματα που λαμβάνει από Βρετανούς πράκτορες των συμμαχικών μυστικών υπηρεσιών  με τους οποίους συνεργάζεται στενά, καθώς και οι εκθέσεις δράσης μεμονωμένων αγωνιστών ή αρχηγών ανταρτικών ομάδων.

Κατά την πρώτη περίοδο της απελευθέρωσης η δράση του Τζιφάκι είναι έντονη. Με την ιδιότητα του στρατιωτικού υπευθύνου του τομέα Ρεθύμνης συντονίζει τις κινήσεις των ένοπλων ανταρτικών ομάδων και, όπως μαρτυρούν έγγραφα του Αρχείου, του διευθετεί ζητήματα σχετικά με την αποχώρηση των Κατοχικών Δυνάμεων και τους αιχμαλώτους πολέμου , την τήρηση της τάξης, την προστασία και διαχείριση της κρατικής περιουσίας.

Αργότερα ως Νομάρχης Ρεθύμνης και κατόπιν Γενικός Διοικητής Κρήτης, ο Τζιφάκις προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες. Οι επαφές του με Αμερικανούς αξιωματούχους πιστοποιούν τις προσπάθειές του για την ανασυγκρότηση της Κρήτης . Ενδιαφέρον παρουσιάζει προς αυτή την κατεύθυνση η δράση του ως προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της Κρητικής Εταιρείας Γενικών Επιχειρήσεων (ΚΕΓΕ). Ασχολήθηκε με την διαμόρφωση του λιμένα Ρεθύμνης  για την εξυπηρέτηση ακτοπλοϊκών γραμμών και του διαμετακομιστικού εμπορίου, όπως και με το ζήτημα της εγκατάστασης κρατικού νοσοκομείου στο Ρέθυμνο. Αξιοσημείωτες είναι οι ενέργειές του και για το Βενιζέλειο Σανατόριο . Σε πιο προσωπικό επίπεδο ασχολείται με την αποκατάσταση των ζημιών ναών και μονών του Ρεθύμνου μεταξύ των οποίων και του Πρινέ, απ’ όπου κατάγεται. Η σημαντικότερη όμως συμβολή του Τζιφάκι στα χρόνια αυτά αφορά στις πρωτοβουλίες και το συνεχές ενδιαφέρον του για την υλική και ηθική αποκατάσταση αγωνιστών  που μαρτυρείται από την πλούσια αλληλογραφία του με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Χαρακτηριστικό της ιστορικής συνείδησης με την οποία ενεργεί ο Χρίστος Αετού Τζιφάκις είναι η πρόνοια να διατηρεί αντίγραφα και των δικών του επιστολών ώστε να αφήσει πίσω του ένα κατά το δυνατόν πλήρες αρχείο.

Η σημασία που αποδίδει στην αντικειμενική καταγραφή των γεγονότων φανερώνεται στις ιστορικές σημειώσεις του για τη Μάχη της Κρήτης και την περίοδο 1941-1945, οι οποίες αποτελούν σημαντικό μέρος του Αρχείου. «Δεν αναγράφονται» σημειώνει στην εισαγωγή των απομνημονευμάτων του, «παρά μόνον εκείνα δια τα οποία έχω άμεσον αυτοπρόσωπον αντίληψιν, όσα από σύγχρονα τότε έγγραφα στοιχεία αγωνιστών ημετέρων και ξένων αλλά και πληροφοριών μου από υπεύθυνα ηγετικά στελέχη [συνέλεξα], αναφέρων και τας πηγάς των πληροφοριών αυτών, και πάντα ταύτα αντικειμενικά και μακράν πάσας άλλης επιρροής οθενδήποτε» . Αυτά τα λόγια είναι μια περιγραφή από τον ίδιο του περιεχομένου και της σύνθεσης του αρχείου του. Παράλληλα, αποδίδουν τη σκέψη του και τη μεθοδικότητα με την οποία συνέλεγε και ταξινομούσε το υλικό του, στοιχεία τα οποία θα συναντήσει μελετώντας το Αρχείο και ο σημερινός ερευνητής.