ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Ατομικά είδη και άλλα χρειώδη του πολέμου 
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Ατομικά είδη και άλλα χρειώδη του πολέμου
Mια ιδιότυπη έκθεση εγκαινιάστηκε στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης κατά την 64η επέτειο της Μάχης της Κρήτης. Ο κορμός της έκθεσης «Ατομικά είδη και άλλα χρειώδη του πολέμου» συγκροτήθηκε από περισσότερα από 100 αντικείμενα στρατιωτικής αλλά και προσωπικής χρήσης, των συμμαχικών και των γερμανικών στρατευμάτων που συγκρούστηκαν στην Κρήτη. Τα αντικείμενα προέρχονται από τη συλλογή του Κωστή Μαμαλάκη και εκτέθηκαν με τη φροντίδα του στην πτέρυγα του Μουσείου που στεγάζει την Αίθουσα Εμμ. Τσουδερού και τη μόνιμη έκθεση φωτογραφιών από τη Μάχη της Κρήτης και την Αντίσταση. Η νέα έκθεση, που θα διαρκέσει ως τον Ιανουάριο του 2006, συνδυάζει τα «ατομικά είδη» με μια βίντεο-εγκατάσταση και μια «αναπαράσταση περιβάλλοντος» της βομβαρδισμένης πόλης του Ηρακλείου από τους Γερμανούς, με την υπόμνηση ότι οι ίδιες αεροπορικές δυνάμεις είχαν ισοπεδώσει την Γκουέρνικα τέσσερα χρόνια πριν.
Η έκθεση περιλαμβάνει μια περιορισμένης έκτασης παρουσίαση του ελληνικού τύπου της εποχής, που αποτυπώνει με γλαφυρό τρόπο τις δραματικές εξελίξεις από το «Έλληνες και Άγγλοι αμιλλώνται αλλήλους εις ηρωισμόν προς συγκράτησιν του εχθρού» (εφημ. Ακρόπολις, 19 Απριλίου 1941) στο «Σαδισταί-Κακούργοι-Λησταί. Αγγλικά κτήνη βασανίζουν Γερμανούς στρατιώτας.» (εφημ. Βραδυνή, ελεγχόμενη από τη δοσίλογη κυβέρνηση, 31 Μαΐου 1941).
Την πολυσύνθετη και αντιφατική ατμόσφαιρα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιχειρεί να αποτυπώσει και η παρουσίαση επιλεγμένου κινηματογραφικού υλικού στη βίντεο-εγκατάσταση "Wartime" σε πέντε οθόνες. Σκηνές πολεμικής δράσης από τη Μάχη της Κρήτης συνδυάζονται με επιλεγμένες ενότητες από την προπαγανδιστική ταινία της Leni Riefenstahl, Η Δύναμη της Θέλησης, κινηματογραφικό υλικό αρχείου που παρουσιάζει συλλήψεις, εκτοπισμούς και εκτελέσεις αμάχων και σύγχρονα πλάνα από τα πολεμικά νεκροταφεία γερμανών και συμμάχων στο Μάλεμε και τη Σούδα.
Στα εγκαίνια της έκθεσης, το Σάββατο 21 Μαΐου 2005, αναγγέλθηκε η έκδοση από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών μιας σημαντικής μαρτυρίας για τη Μάχη της Κρήτης. Το βιβλίο αυτό παρουσιάσθηκε στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης το Σάββατο 28/5/2005, παρουσία του βρετανού συγγραφέα του Reg Spurr, ενός απλού στρατιώτη - πολεμιστή της Μάχης της Κρήτης.
Την τελευταία μέρα του Οκτωβρίου του 1940 το βρετανικό ελαφρύ καταδρομικό Ajax απέπλεε από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας με προορισμό τη Σούδα. Το πλοίο μετέφερε στην Κρήτη το 2ο Τάγμα του Συντάγματος York and Lancaster και με τον τρόπο αυτό, τρεις μέρες μετά το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου, εγκαινιαζόταν η παρουσία τακτικού συμμαχικού στρατού στην Ελλάδα, η οποία έμελλε να διαρκέσει μέχρι την τελευταία μέρα του Μαΐου του 1941, όταν οι δυνάμεις της Κοινοπολιτείας αναγνώριζαν την ήττα τους στη Μάχη της Κρήτης.
Ανάμεσα στους πρώτους εκείνους που αποβιβάστηκαν από το Ajax στη Σούδα ήταν ο στρατιώτης Reg Spurr. Ο Reg επρόκειτο να είναι ο ένας από τους πέντε τελευταίους οπισθοφύλακες που θα επιβιβαζόταν ξανά, αυτή τη φορά στο αντιτορπιλικό Imperial, κατά την αποχώρηση των ηττημένων συμμαχικών δυνάμεων από το λιμάνι του Ηρακλείου. Πενήντα και κάτι χρόνια αργότερα ένας πολύ συνεσταλμένος γηραιός κύριος παρέδιδε στο βρετανικό προξενείο της πόλης ένα μεγαλογράμματο χειρόγραφο με τίτλο «Έχοντας και Χάνοντας». Το κείμενο αυτό, μεταφρασμένο από τη Ρόζμαρι Τζανάκη και με την προσθήκη ενός πραγματολογικού υπομνήματος από τον Κώστα Μαμαλάκη, κυκλοφορεί σήμερα σε δίγλωσση έκδοση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
ΕΧΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΧΑΝΟΝΤΑΣ
